آسیب نخاعی، آسیب به نخاع است که سیگنال‌ها را به مغز و از آن منتقل می‌کند. فردی که دچار آسیب به نخاع شده است، بسته به سطح و شدت آسیب ممکن است از کاهش حس و عملکرد حرکتی رنج ببرد.
اغلب آسیب های نخاعی نخاع را قطع نمی کنند و بطور ناقص رخ می دهند. برخی از آسیب ها امکان بهبود تقریباً کامل را دارند ، در حالی که برخی دیگر منجر به فلج کامل خواهد شد.
آسیب به نخاع می تواند ناشی از شکستگی در ستون فقرات، فشرده سازی ستون مهره ها یا بیماری باشد:
- شکستگی ستون فقرات می‌تواند باعث جابجایی قطعات استخوان، مواد دیسک یا پارگی در بافت نخاع شود و باعث آسیب نخاع شود.
- فشرده سازی طناب نخاعی می تواند به سلول های عصبی که سیگنال ها را به مغز و از آن منتقل می کنند آسیب برساند.
- بیماری های نخاع نادر هستند اما می توانند باعث آسیب نخاع شوند.
انواع آسیب نخاعی
آسیب نخاعی بر اساس سطح و شدت ضایعه طبقه بندی می شود.
سطح آسیب دیدگی
آسیب به ناحیه گردن معمولاً سبب از بین رفتن عملکرد و اختلال حسی در بازوها و پاها و در نتیجه کوادری پلژی می شود.
آسیب به قسمت میانی و پایین کمر معمولاً قفسه سینه و پاها را درگیر می کند و منجر به پاراپلژی می شود. فرد مبتلا به پاراپلژی در عملکرد حرکتی و یا حسی اندام تحتانی دچار اختلال می شود.
شدت آسیب دیدگی
آسیب نخاعی ناقص. فردی که دچار این نوع آسیب است ممکن است دچار ضعف و اختلال در عملکرد حسی و حرکتی در سطح پایین آسیب شود.
آسیب نخاعی کامل. فرد مبتلا به این نوع آسیب در زیر ضایعه کاملاً فلج می شود. این فلج با فقدان درد، فشار، دما و احساس همراه است.
عوارض آسیب نخاعی
فردی که ضایعه نخاعی کامل داشته باشد فلج و از دست دادن حس کمتر از سطح آسیب خواهد داشت.
آسیب نخاعی ناقص، بسته به سطح آسیب، قسمت‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علاوه بر از دست دادن تحرک و احساس کمتر از سطح آسیب، افراد مبتلا به نخاع آسیب دیده اغلب عوارض دیگری را نیز تجربه می کنند مانند:
- ناتوانی در کنترل ادرار و مدفوع
- درد عصبی
- تحلیل رفتن و ضعف عضلانی
- مشکلات تنفسی
- از دست دادن ناتوانی جنسی
- اسپاستیسیتی (افزایش رفلکس ها و سفتی اندام ها)
دلایل آسیب نخاعی
شایع ترین علل آسیب به نخاع تروما هستند که عبارتند از:
- تصادفات جاده ای
- آسیب های ورزشی
- سقوط از بلندی
از دیگر علل آسیب نخاع می توان به بیماری هایی مانند میلیت عرضی، فلج اطفال، اسپینا بیفیدا و ام اس اشاره کرد.
فیزیوتراپی برای آسیب نخاعی
فیزیوتراپی برای فرد مبتلا به نخاع آسیب دیده باید در اسرع وقت پس از آسیب شروع شود. افرادی که از ضایعه نخاعی رنج می برند از فیزیوتراپی تخصصی نورولوژیک بهره مند می شوند.
فردی که به نخاع آسیب می‌زند در طول زندگی خود با چالش‌های قابل توجهی روبرو است که راهکارهای فیزیوتراپی کمک زیادی به بیماران برای غلبه بر این چالش ها و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان پس از آسیب نخاعی می کند.
درمان فیزیوتراپی به سطح و شدت آسیب نخاعی که دریافت کرده اید بستگی دارد.
فیزیوتراپی برای آسیب نخاعی کامل
فیزیوتراپی برای افراد مبتلا به آسیب نخاعی کامل بر حفظ قابلیت بافت، افزایش قدرت عضلانی و به حداکثر رساندن پتانسیل و ارتقای استقلال تمرکز می کند. درمان بر روی موارد زیر متمرکز خواهد شد:
- افزایش قدرت عضلانی بالاتر از سطح آسیب برای کاهش ضعف عضلانی
- حفظ طول عضله، بافت و دامنه حرکت زیر سطح آسیب
- توصیه هایی در مورد موقعیت برای کمک به وضعیت بدن و جلوگیری از زخم های فشاری
- بهبود ایمنی
- افزایش سطح انرژی
- کشش عضلانی زیر سطح آسیب برای کمک به طولانی شدن عضلات سفت و کاهش سفتی
- تمریناتی برای بهبود عملکرد اندام های داخلی
- تمریناتی برای بهبود تعادل و اعتماد به نفس
- کاهش درد و اسپاسم عضلانی
- آب درمانی
- آموزش مهارت های استفاده از صندلی چرخدار شامل هل دادن و چرخاندن صندلی و …
- کنترل تنفس و کمک به سرفه در صورت لزوم
- آموزش جابجایی (وارد شدن و پیاده شدن از ویلچر، تخت، ماشین و …) برای بهبود ایمنی و ارتقای استقلال
- مشاوره در مورد دستگاه های ارتز
فیزیوتراپی برای آسیب نخاعی ناقص
برنامه فیزیوتراپی بر توانبخشی و بازگرداندن فرد به سطح فیزیکی قبلی تا حد امکان متمرکز خواهد بود. درمان توانایی های عملکردی را بهبود می بخشد و بر موارد زیر تمرکز می کند:
- ورزش برای تقویت عضلات ضعیف شده
- کاهش انقباضات با کشش ماهیچه هایی که سفت شده اند
- بازآموزی حرکت عادی
- افزایش کنترل حرکت بازوها، پاها و تنه
- تمرینات ورزشی برای افزایش استقامت و کاهش خستگی
- توصیه هایی در مورد موقعیت یابی موثر برای افزایش راحتی
- تمریناتی برای انجام فعالیت های زندگی روزمره
- تمریناتی برای بهبود تعادل
- کاهش اضطراب و افزایش اعتماد بنفس
- افزایش توانایی انتقال از جمله غلتیدن ، حرکت در تخت ، نشستن و ایستادن
- مشاوره در مورد دستگاه های ارتز و کمکی راه رفتن
- آب درمانی
- بهبود کیفیت زندگی
