توانبخشی آسیب نخاعی با فیزیوتراپی می تواند منجر به پیشرفت چشمگیری در بازیابی عملکرد و بهبود کیفیت زندگی این بیماران داشته باشد.
آسیب های نخاعی (SCIs) می تواند ویرانگر باشد و بر تحرک، استقلال و رفاه کلی فرد تأثیر بگذارد.
طناب نخاعی دسته ای حیاتی از اعصاب است که پیام ها را بین مغز و بقیه بدن حمل می کند. هنگامی که نخاع آسیب می بیند، این پیام ها مختل می شوند که منجر به درجات مختلف فلج، از دست دادن حس و سایر عوارض می شود. شدت این اثرات به محل و میزان آسیب بستگی دارد.
تاثیر SCI بسیار فراتر از فلج اندام ها است. این وضعیت می تواند بر کنترل مثانه و روده، عملکرد جنسی، اسپاسم (سفتی و اسپاسم عضلانی)، عملکرد تنفسی و سلامت استخوان تأثیر بگذارد. هدف توانبخشی با فیزیوتراپی رسیدگی به این مسائل مختلف و توانمندسازی افراد برای مدیریت موثر زندگی خود است.
توانبخشی SCI یک برنامه جامع است که هدف آن به حداکثر رساندن پتانسیل بهبودی فرد است. این شامل یک تیم چند رشته ای از متخصصان، از جمله فیزیوتراپ (پزشکان توانبخشی)، پرستاران، کاردرمانگران، گفتار درمانگران، روانشناسان، و فیزیوتراپیست ها است.
تاثیر آسیب نخاعی بر تحرک
ضایعات نخاعی (SCIs) بسته به شدت و محل آسیب میتواند بر تحرک تأثیر بگذارد. نخاع پیام ها را بین مغز و بقیه بدن منتقل می کند و حرکت و احساس را کنترل می کند. هنگامی که نخاع آسیب می بیند، این پیام ها مختل می شوند و منجر به از دست دادن جزئی یا کامل عملکرد در نواحی زیر آسیب می شود.
میزان از دست دادن تحرک بسته به نوع SCI متفاوت است:
تتراپلژی: هر چهار اندام و ماهیچه های تنه را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به تتراپلژی ممکن است حرکت ارادی کمی از گردن به پایین داشته باشند و برای تحرک نیاز به ویلچر داشته باشند.
پاراپلژی: اندام تحتانی و عضلات تنه را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به پاراپلژی ممکن است از ویلچر یا سایر وسایل کمکی برای جابجایی استفاده کنند، اما برخی ممکن است با فیزیوتراپی و بریسها توانایی راه رفتن را دوباره به دست آورند.
توانبخشی آسیب نخاعی با فیزیوتراپی
فیزیوتراپی با پرداختن به محدودیت های فیزیکی ناشی از آسیب، نقش مهمی در توانبخشی SCI ایفا می کند. اهداف اولیه فیزیوتراپی در این زمینه عبارتند از:
بهبود یا حفظ قدرت و عملکرد عضلانی: این به افراد مبتلا به SCI کمک می کند تا فعالیت های روزانه خود را مستقل تر انجام دهند، مانند لباس پوشیدن، انتقال و استفاده از ویلچر.
جلوگیری از آتروفی و انقباض عضلانی: هنگامی که ماهیچه ها به طور منظم استفاده نمی شوند، می توانند ضعیف و کوچک شوند (آتروفی). انقباض زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها سفت و کوتاه می شوند و حرکت مفصل را محدود می کنند. تکنیک های فیزیوتراپی مانند تمرینات کششی و تقویتی به پیشگیری از این عوارض کمک می کند.
مدیریت اسپاستیسیتی: اسپاستیسیتی وضعیتی است که با سفتی و اسپاسم غیرارادی عضلات مشخص می شود. مداخلات فیزیوتراپی می تواند به مدیریت اسپاستیک، بهبود راحتی و کنترل حرکت کمک کند.
ارتقاء تعادل و تمرین راه رفتن: برای افرادی که دارای SCI ناقص هستند و کمی حرکت پا دارند، فیزیوتراپی بر آموزش مجدد الگوهای راه رفتن و بهبود تعادل برای راه رفتن با یا بدون وسایل کمکی تمرکز دارد.
کاهش درد و بهبود سلامت کلی: فیزیوتراپی می تواند به مدیریت درد مرتبط با SCI مانند درد نوروپاتیک از طریق تکنیک های مختلف مانند ماساژ، تحریک الکتریکی و تمرینات خاص کمک کند.
رویکردهای درمانی در فیزیوتراپی برای SCI
فیزیوتراپیست ها از انواع روش های درمانی برای دستیابی به اهداف فوق استفاده می کنند. در اینجا نگاهی دقیق تر به برخی از تکنیک های رایج آورده شده است:
ورزش درمانی: این سنگ بنای فیزیوتراپی برای SCI است. تمرینات متناسب با نیازهای فرد است و ممکن است شامل تمرینات تقویتی با استفاده از وزنه یا نوارهای مقاومتی، تمرینات کششی برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل و تمرینات عملکردی که فعالیت های روزانه را شبیه سازی می کند، باشد.
آموزش راه رفتن: برای افرادی که پتانسیل راه رفتن دارند، آموزش راه رفتن شامل تمرین الگوهای راه رفتن با یا بدون وسایل کمکی مانند واکر یا عصا است. این شامل تمرینات تحمل وزن و تمرینات تعادلی است.
درمان دستی: تکنیکهایی مانند ماساژ، حرکت مفاصل و کشش میتواند به بهبود گردش خون، کاهش درد و سفتی و افزایش آرامش کمک کند.
تکنیکهای رشد عصبی: هدف این تکنیکها تحریک سیستم عصبی برای ارتقاء انعطافپذیری عصبی، توانایی مغز برای سازماندهی مجدد خود پس از آسیب است. این می تواند به بهبود عملکرد حرکتی و ادراک حسی کمک کند.
آموزش فن آوری کمکی: فیزیوتراپیست ها می توانند افراد را در استفاده از وسایل کمکی مانند ویلچر، بریس یا چارچوب های ایستاده آموزش دهند تا استقلال و تحرک آنها را به حداکثر برسانند.
آموزش و خود مدیریتی: فیزیوتراپیست ها نقش حیاتی در آموزش افراد مبتلا به SCI در مورد وضعیت آنها، تکنیک های ورزشی مناسب و استراتژی هایی برای مدیریت درد و اسپاسم دارند. این به آنها قدرت می دهد تا نقش فعالی در توانبخشی خود داشته باشند.
فواید فیزیوتراپی در توانبخشی آسیب نخاعی
مزایای فیزیوتراپی برای افراد مبتلا به SCI بسیار زیاد است.
- بهبود عملکرد فیزیکی: فیزیوتراپی می تواند به طور قابل توجهی توانایی فرد را برای انجام فعالیت های روزانه افزایش دهد و استقلال و خودکفایی او را افزایش دهد.
- کاهش درد و اسپاستیسیته: مداخلات فیزیوتراپی می تواند به طور موثر درد و اسپاستیسیتی را مدیریت کند و منجر به بهبود راحتی و کیفیت زندگی شود.
- افزایش تحرک و تعادل: افراد ممکن است تا حدودی یا تمام توانایی راه رفتن خود را به دست آورند یا راه های جدیدی برای حرکت ایمن و مطمئن بیاموزند.
- بهبود سلامت روانی و عاطفی: درگیر شدن در فیزیوتراپی می تواند عزت نفس، اعتماد به نفس و انگیزه را افزایش دهد و منجر به دیدگاه مثبت تری نسبت به زندگی شود.
- پیشگیری از عوارض ثانویه: فیزیوتراپی با بهبود تحرک می تواند از عوارض ثانویه ناشی از آسیب نخاعی همچون زخم بستر جلوگیری کند.
