فتق دیسک کمر خفیف زمانی اتفاق می افتد که مرکز نرم و ژله مانند دیسک بین مهره ای از لایه بیرونی سخت دیسک فشار می آورد. این می تواند به دلیل فرسایش مربوط به سن، آسیب، یا فشار بیش از حد بر روی ستون فقرات اتفاق بیفتد.
ستون فقرات کمری قسمت پایینی پشت است که از پنج مهره (L1-L5) تشکیل شده است. دیسک های بین مهره ای بین هر مهره قرار دارند و به عنوان بالشتک و ضربه گیر عمل می کنند. آنها از یک لایه بیرونی سخت به نام حلقوی فیبروزوس و یک هسته داخلی نرم و ژلاتینی به نام هسته پالپوس تشکیل شده اند.
علل فتق دیسک کمر خفیف
- دژنراسیون مرتبط با افزایش سن: با افزایش سن، دیسک های بین مهره ای محتوای آب خود را از دست می دهند و انعطاف پذیری کمتری پیدا می کنند. این باعث می شود که آنها بیشتر مستعد پارگی و فتق شوند.
- آسیب: ضربه یا نیروی ناگهانی به ستون فقرات، مانند سقوط یا آسیب ورزشی، می تواند باعث فتق دیسک شود.
- فشار بیش از حد: بلند کردن مکرر سنگین، پیچش یا خم شدن می تواند فشار بیش از حد به دیسک وارد کند و منجر به فتق شود.
- عوامل دیگر: چاقی، سیگار کشیدن و برخی شرایط ژنتیکی نیز می توانند خطر فتق دیسک را افزایش دهند.
علائم فتق دیسک کمر خفیف بسته به محل و شدت فتق می تواند متفاوت باشد. علائم رایج عبارتند از:
- کمردرد: این معمولاً یک درد کسل کننده و دردناک در ناحیه کمر است که ممکن است با حرکات یا موقعیت های خاص بدتر شود.
- درد ساق پا (سیاتیک): اگر فتق دیسک به ریشه عصبی فشار بیاورد، می‌تواند باعث درد، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن پا شود.
- ضعف در ساق پا: فتق شدید می تواند ریشه عصب را به اندازه ای فشرده کند که باعث ضعف در ساق شود.
- از دست دادن حس: بی حسی یا از دست دادن حس در ساق یا پا نیز می تواند رخ دهد.
- تغییرات رفلکس: فتق دیسک می تواند بر رفلکس های پا، مانند رفلکس حرکتی زانو تأثیر بگذارد.
تشخیص فتق دیسک کمر خفیف معمولاً شامل موارد زیر است:
- معاینه فیزیکی: پزشک دامنه حرکتی، رفلکس ها و احساس شما را در پشت و پاها ارزیابی می کند.
- سابقه پزشکی: پزشک در مورد علائم، صدمات قبلی و هر گونه عوامل خطر برای فتق دیسک سؤال می کند.
- تست های تصویربرداری: ممکن است از اشعه ایکس، اسکن ام آر آی یا سی تی اسکن برای تجسم ستون فقرات و تایید وجود فتق دیسک استفاده شود.
درمان فتق دیسک کمر خفیف
درمان فتق خفیف دیسک کمر معمولاً بر تسکین درد و التهاب و ارتقاء بهبودی متمرکز است. اقدامات محافظه کارانه عبارتند از:
- استراحت: اجتناب از فعالیت های شدید و استراحت زیاد می تواند به کاهش فشار روی دیسک فتق کمک کند.
- مسکن‌ها: داروهای مسکن بدون نسخه، مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، می‌توانند به کاهش درد کمک کنند.
- فیزیوتراپی: ورزش‌ها و کشش‌ها می‌توانند به تقویت عضلات پشت و بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش فشار روی دیسک کمک کنند.
- تزریق استروئید اپیدورال: تزریق کورتیکواستروئیدها به فضای اپیدورال اطراف نخاع می تواند التهاب و درد را کاهش دهد.
در برخی موارد، در صورتی که اقدامات محافظه کارانه نتواند تسکین دهد، ممکن است جراحی لازم باشد. جراحی معمولاً شامل برداشتن قسمت فتق دیسک است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی با هدف کاهش درد، بهبود تحرک و جلوگیری از آسیب بیشتر، نقش مهمی در مدیریت فتق دیسک کمر دارد. یک فیزیوتراپیست وضعیت شما را ارزیابی می کند و یک برنامه درمانی شخصی ایجاد می کند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان دستی: تکنیک‌هایی مانند ماساژ، تحرک مفصل و دستکاری ستون فقرات می‌تواند به تسکین اسپاسم عضلانی، کاهش فشار عصبی و بهبود درد کمک کند.
الکتروتراپی: روش‌هایی مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی و لیزر درمانی می‌توانند درد را کاهش داده و به بهبود بافت کمک کنند.
گرما و سرما درمانی: استفاده از بسته های گرما یا سرما در ناحیه آسیب دیده می تواند التهاب و درد را کاهش دهد.
حرکات کششی: تمرینات کششی ملایم می تواند به بهبود انعطاف پذیری و کاهش سفتی عضلات که به درد کمک می کند کمک کند.
تمرینات تقویتی: تقویت عضلات مرکزی و پشت به تثبیت ستون فقرات، کاهش فشار روی دیسک ها و بهبود وضعیت بدن کمک می کند.
ورزش های هوازی: ورزش های کم تاثیر مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری می توانند تناسب اندام کلی را بهبود بخشند و درد را کاهش دهند.
آموزش راه رفتن: اصلاح الگوهای راه رفتن غیرطبیعی می تواند استرس روی ستون فقرات را کاهش داده و تحرک را بهبود بخشد.
تمرینات تعادلی: بهبود تعادل به حفظ ثبات و جلوگیری از سقوط کمک می کند.
اصلاح فعالیت: فیزیوتراپیست در مورد اصلاح فعالیت های روزانه برای به حداقل رساندن فشار بر ستون فقرات توصیه می کند.
فیزیوتراپی برای فتق دیسک کمر که در کلینیک فیزیوتراپی سعادت آباد ارائه می شود، معمولاً یک فرآیند تدریجی است که نیاز به صبر و پایبندی به تمرینات تجویز شده و اصلاح سبک زندگی دارد. قرار ملاقات های منظم با فیزیوتراپیست برای نظارت بر پیشرفت و تنظیم برنامه درمانی در صورت نیاز ضروری است.
پیشگیری از فتق دیسک کمر
در حالی که نمی توان از همه فتق های دیسک پیشگیری کرد، برخی اصلاحات سبک زندگی می تواند به کاهش خطر کمک کند:
- وزن مناسب را حفظ کنید: اضافه وزن به ستون فقرات فشار بیشتری وارد می کند.
- سیگار را ترک کنید: سیگار به دیسک های بین مهره ای آسیب می رساند.
- وضعیت بدنی خوب را تمرین کنید: از خم شدن یا قوز کردن خودداری کنید که می تواند به دیسک فشار وارد کند.
- از تکنیک های مناسب بلند کردن استفاده کنید: هنگام بلند کردن اجسام سنگین، زانوهای خود را خم کرده و با پاها بلند کنید، نه با کمر.
- عضلات مرکزی خود را تقویت کنید: عضلات مرکزی قوی به حمایت از ستون فقرات کمک می کنند و خطر فتق دیسک را کاهش می دهند.
- به طور منظم کشش دهید: حرکات کششی به انعطاف پذیری ستون فقرات کمک می کند و خطر آسیب را کاهش می دهد.
