پوکی استخوان و شکستگی گردن استخوان ران

 

شکستگی گردن استخوان ران بیشتر در افراد مسن بخصوص خانم های مسن دیده می شود و مهم ترین علت زمینه ساز آن پوکی استخوانی (استئوپروز)است که با بالا رفتن سن به وجود می آید.

به علت افزایش سن متوسط جوامع و شیوع بیشتر پوکی استخوان در انسانها، این شکستگی بتدریج به یکی از علل مهم بستری شدن افراد در بیمارستان ها و یکی از علل شایع مرگ و میر و از کار افتادگی تبدیل شده است.

آمار زیر تا حدودی اهمیت این شکستگی را نشان می دهد. از هر ده نفر مبتلا به شکستگی گردن استخوان ران یکی از آنها در یک ماه اول پس از حادثه و سه نفر آنها در سال اول پس از شکستگی به علت عوارض آن جان خود را از دست می دهند.

در این افراد شکستگی گردن استخوان ران معمولا به علت ضربات با شدت کم مثل زمین خوردن به وجود می آید. ندرتا این شکستگی ممکن است در جوانان و یا بچه ها هم دیده شود ولی در این گروه سنی شکستگی گردن استخوان ران بر اثر ضربات شدید ایجاد می شود.

علائم شکستگی گردن استخوان ران چیست؟

بیمار مبتلا به شکستگی گردن استخوان ران معمولا فرد مسنی است که بدنبال زمین خوردن توانایی ایستادن و راه رفتن را از دست داده است. بیمار درد شدیدی را در ناحیه لگن و یا کشاله ران احساس میکند که با فشار موضعی به ناحیه شکستگی یا با حرکت دادن اندام تحتانی بیشتر می شود. در افراد خیلی ناتوان بخصوص آنهایی که قوای ذهنیشان قدری تحلیل رفته است مهمترین علامت شکستگی ناتوانی در راه رفتن است نه درد.

در سنین بالا نمیتوان حساب زیادی روی درد به عنوان علامت شکستگی باز کرد. به همین علت در فرد مسنی که تا حال راه میرفته و ناگهان توانایی راه رفتن خود را از دست داده است باید قویا به شکستگی گردن استخوان ران شک کرد.

تشخیص شکستگی گردن استخوان ران

اصل کلی اینست که در هر فرد مسنی که بدنبال زمین خوردن دچار درد لگن شده یا به هر دلیلی راه نمی رود باید رادیوگرافی از لگن تهیه شود. تشخیص قطعی این شکستگی به کمک انجام رادیوگرافی ساده است . در اکثریت موارد شکستگی همراه با جابجایی است.

در شکستگی های گردن استخوان ران با جابجایی کم ممکن است دیدن خط شکستگی کمی مشکل باشد. در این موارد از روش های دیگر تصویربرداری برای کمک به تشخیص استفاده می شود.

درمان شکستگی گردن استخوان ران

درمان شکستگی گردن استخوان ران همواره عمل جراحی است ولی انتخاب نوع عمل جراحی بسته به شدت جابجایی و سن بیمار متفاوت است. در شکستگی های بدون جابجایی درمان معمولا به صورت فیکس کردن قطعات شکسته شده توسط سه عدد پیچ است.

شکستگی لگن در ناحیه گردن استخوان ران چه عوارض احتمالی دارد؟

شکستگی های گردن استخوان ران صرفنظر ار روش درمان آن می تواند با عوارض احتمالی همراه باشد.

مهمترین عوارض شکستگی های گردن استخوان ران عبارتند از :

عوارض عمومی:

زخم بستر، عفونت ریوی، عفونت ادراری و لخته شدن خون در ساق و احتمال انتقال این لخته به ریه عوارض خطرناکی هستند که چه برای درمان بیمار از عمل جراحی استفاده شود و چه نشود ممکن است به وجود آیند و جان بیمار را به خطر بیندازند  البته احتمال ایجاد این عوارض در کسانی که بدنبال شکستگی عمل نمی شوند بسیار بیشتر است.

نکروز آوازکولر (AVN ) یا همان سیاه شدن سر استخوان ران:

سیاه شدن سر استخوان ران یکی از عوارض شناخته شده شکستگی های گردن استخوان ران است. به علت آسیب به عروق خونی سر استخوان ران که در موقع شکستگی ایجاد می شود ممکن است خون‌رسانی به این قسمت از بین رفته و در نتیجه سلول های استخوانی آن بمیرند. به این وضعیت نکروز آوازکولر میگویند.

درمان دیر هنگام شکستگی میتواند احتمال ایجاد این عارضه را زیاد کند. به همین علت توصیه می شود این شکستگی ها هر چه زودتر تحت عمل جراحی قرار گیرند. منظور از زودتر و دیرتر صحبت از چند ساعت زودتر و یا دیرتر است. علائم رادیولوژی نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران معمولا پس از گذشت چند ماه از شکستگی دیده می شوند.

نکروز سر استخوان ران میتواند احتمال جوش خوردن شکستگی گردن استخوان ران را کاهش دهد. بر اثر نکروز، استخوان سر نرم شده و زیر فشار وزن بتدریج تغییر شکل می دهد. این تغییر شکل می تواند در دراز مدت موجب ایجاد سائیدگی و آرتروز در مفصل ران شود. در موارد شدید درمان سیاه شدن سر استخوان ران با انجام تعویض کامل مفصل ران  (TOTAL HIP ARTHROPLASTY ) انجام می شود.

جوش نخوردن شکستگی

جوش نخوردن شکستگی لگن در ناحیه گردن استخوان ران در حدود ۲۰ درصد موارد دیده می شود. احتمال جوش نخوردن در شکستگی های جابجا شده، شکستگی هایی که دیر درمان شده اند و شکستگی هایی که خوب جااندازی نشده اند بیشتر است.

جابجا شدن پیچ و پلاک

گاهی اوقات پیچ و پلاک هایی که برای بی حرکت کردن قطعات شکسته شده استفاده شده اند در داخل استخوان جابجا می شوند ، حتی گاهی اوقات پیچ ها شکسته می شوند. این جابجایی ها و شکستگی های پیچ ها معمولا به علت و بدنبال جوش نخوردن شکستگی ایجاد می شوند. درمان این عارضه در صورتیکه همراه با جوش نخوردگی محل شکستگی باشد عمل جراحی است.

یکی از مهمترین اقدامات درمانی بعد از شکستگی گردن استخوان ، انجام جراحی جهت بهبود سریع تر بیمار و همچنین جلوگیری از عوارض احتمالی  می باشد.

فیزیوتراپی بعد از جراحی این افراد شامل مراحل مختلفی می باشد که باید به صورت تدریجی و تحت نظر فیزیوتراپیست انجام شود. این مراحل شامل به دست آوردن دامنه کامل حرکتی مفاصل اندام تحتانی، تقویت عضلات اطراف مفصل لگن و زانو، وزن انداختن روی اندام، آموزش راه رفتن و تعادل هنگام ایستادن می باشد.

گردآورنده: فیزیوتراپیست خانم نوا یداله پور