پیری
پیری فرایندی است که طی آن کلیه بافت ها و ارگان‌های بدن دچار افت عملکرد و تغییرات ساختاری می شوند. در بدن انسان همیشه یک تعادل بین ساخته شدن و تجزیه شدن وجود دارد که در پیری فرایند تجزیه شدن از ساخته شدن پیشی می گیرد . هر چقدر در کودکی از تغذیه ، تحرک و نور کافی بیشتری برخوردار بوده باشیم، سالمندی سالم تری را پیش رو خواهیم داشت .
عوامل اصلی تسريع کننده پیری (غیر از ژنتیک) عبارتند از :
۱. سبک زندگی بی تحرک
۲. عدم فعالیت فیزیکی و ورزشی
۳. اضافه وزن
۴. استعمال دخانیات
۵. مصرف الکل
و …
بدن انسان پتانسیل ۹۰-۸۰ سال عمر مفید را دارد .
هموستاز چیست؟
هموستاز مجموعه پروسه های فیزیولوژیکی هستند که محیط داخلی بدن را با ثبات می سازند .
هموستاز مثل الاکلنگ است . هرگاه تعادل این الاکلنگ بهم بخورد سیستم بدن برای برقراری مجدد تعادل تلاش می کند . عواملی مثل ویروس ها ، باکتری ها که باعث بیماری می شوند هموستاز بدن را به هم می زنند. بر اساس تئوری استرس فیزیکی، تمرین و ورزش می تواند دامنه تحمل استرس ها و بیماری ها را افزایش دهد و برقراری هموستاز را تسهیل کند .
در طی فرایند پیری آب میان بافتی کاهش می باید بافت همبندی عضلانی به سمت سفتی و خشکی می رود ، با کاهش آب دیسک های بین مهره ای فاصله بین مهره ها کم می شود و در نهایت منجر به آرتروز می شود. یکی از مهم ترین اتفاق های دوران پیری کاهش حجم توده عضلانی بدن و در مقابل افزایش حجم توده چربی است . مثلا ممکن است در ظاهر سایز دور بازو یک فرد ۲۰ ساله با یک فرد ۶۰ ساله یکی باشد اما ترکیب توده بدنی فرد جوان تر عضلانی تر است و میزان چربی بین بافتی فرد مسن تر بیشتر .
اگر چه قادر نیستیم جلوی روند پیری را بگیریم اما با ورزش و فعالیت فیزیکی منظم و اصلاح سبک زندگی می توانیم بین ده الی پانزده سال جوان تر از سن تقویمی مان باشیم .
با گذشت هر دهه از زندگی میزان انباشتگی چربی در توده بدنی و کاهش توده عضلانی بیشتر می شود بطوریکه در یک خانم ۸۰ ساله تقریبا ۵۰ درصد ترکیب بدنی متشکل از چربی است .تجمع چربی بیشتر در ناحیه شکم اتفاق می افتد و این بافت چربی تجمع یافته به عنوان یک بافت متابولیک فعال می تواند یکی از علت های ایجاد چربی خون ،دیابت ، مشکلات قلبی عروقی و … باشد.
با فعالیت فیزیکی مناسب در هر سنی ، از بروز بسیاری از بیماری های مزمن می توان جلوگیری کرد و روند پیری را کند تر کرد .متاسفانه اغلب مردم علی رغم دانستن مزایای ورزش ، از تحرک کافی برخوردار نیستند.
چه میزان فعالیت فیزیکی باید داشته باشم ؟
طبق گایدلاین منتشر شده توسط سازمان بهداشت جهانی و انجمن فیزیوتراپی آمریکا :
برای افراد بزرگسال ۱۵۰ دقیقه فعالیت فیزیکی هوازی متوسط در هفته مثل پیاده روی سریع و یا ۷۵ دقیقه در هفته فعالیت شدید فیزیکی هوازی مثل دویدن توصیه می شود .
هفته ای دو بار تمرینات قدرتی و کار با وزنه نیز در کنار تمرینات هوازی توصیه می شود .