دیسک گردن

دیسک گردن یکی از آسیب های جدی ستون مهره های گردنی است که ریسک بروز آن با افزایش سن بالاتر می رود و می تواند با درد و التهاب همراه باشد.

فتق دیسک می تواند انواع مختلفی از درد را ایجاد کند یا هیچ علامتی نداشته باشد. این درد می تواند از درد در ناحیه گردن ، بازو و یا دست گرفته تا دردی شبیه به برق گرفتگی که در همین نواحی منتشر می شود ، متغیر باشد. گاهی ممکن است بی حسی یا ضعف دست یا بازو نیز وجود داشته باشد. در حالی که این بیماری ممکن است ناشی از نوعی ضربه یا آسیب گردن باشد ، علائم معمولاً خود به خود شروع می شود.

درد فتق دیسک گردن و علائم مربوط به آن معمولاً در یک سمت بدن علائم احساس می شود. بسته به اینکه کدام دیسک بیرون زده و کدام ریشه عصبی ملتهب شده و تحت فشار قرار گرفته علائم متفاوتی را ایجاد می کند.

به ندرت ، درد ، سوزن سوزن شدن ، بی حسی و یا ضعف می تواند در هر دو بازو یا در قسمت پایین بدن در صورتی که نخاع تحت تأثیر قرار گیرد ، وارد شود. از دست دادن کنترل روده و یا مثانه نیز نادر است.

درد گردن و یا بازو ناشی از این بیماری ممکن است کوتاه مدت باشد و فقط چند روز طول بکشد ، یا ممکن است مزمن شده و ماه ها یا بیشتر طول بکشد. هنگامی که درد گردن و یا بازو ناشی از فتق دیسک است ، علائم معمولاً در عرض 4 تا 6 ماه به طور کامل برطرف می شوند ، حتی اگر خود دیسک بهبود نیابد.

در اغلب موارد این بیماری را می توان با درمان های غیر جراحی مانند داروهای ضد درد بدون نسخه ، فیزیوتراپی برای تقویت و کشش گردن ، بسته های یخ یا گرما ، و یا تغییرات فعالیت برای جلوگیری از حرکات دردناک می تواند کمک کننده باشد، استروئیدهای خوراکی یا تزریق اپیدورال نیز در صورت درد شدید توصیه می شود که تعداد دفعات استفاده بدلیل عوارض جانبی باید محدود باشد.

علائم دیسک گردن

• گردن درد. این درد معمولاً در پشت یا کنار گردن احساس می شود. این درد می تواند از یک درد خفیف که هنگام لمس حساس می شود تا یک درد شدید یا سوزان متغیر باشد.
• درد رادیکولار. این درد می تواند از یک عصب فشرده در گردن به پایین از طریق شانه ، بازو ، دست و یا انگشتان منتشر شود. گاهی اوقات ممکن است داغ یا شبیه شوک الکتریکی احساس شود.
• علائم با موقعیت یا فعالیت های خاص سر بدتر می شوند. درد فتق دیسک تمایل به شعله ور شدن دارد و در حین فعالیت بدتر می شود ، مانند انجام یک ورزش یا بلند کردن یک وزنه سنگین. برخی از موقعیت های سر ، مانند چرخاندن به یک طرف یا خم شدن سر به جلو نیز ممکن است درد را بدتر کند.
• سفتی گردن. درد و التهاب ناشی از فتق دیسک گردن ممکن است برخی حرکات گردن را محدود کرده و دامنه حرکتی را کاهش دهد.

ستون فقرات گردنی شامل 7 مهره است که روی هم قرار گرفته اند و C1 تا C7 برچسب گذاری شده اند. دیسک های بین مهره ای بین اجسام مهره ای مجاور قرار دارند. به عنوان مثال ، دیسک C5-C6 بین مهره های C5 و C6 قرار دارد. اگر دیسک C5-C6 فتق کند ، می تواند ریشه عصب C6 را فشرده کند. علائم و نشانه های ناشی از فتق دیسک گردن بسته به فشرده شدن ریشه عصبی می تواند متفاوت باشد. مثلا:

C4-C5 (ریشه عصبی C5): درد ، سوزن سوزن شدن و یا بی حسی ممکن است به شانه سرایت کند. همچنین ممکن است ضعف در شانه (عضله دلتوئید) و سایر ماهیچه ها احساس شود.

C5-C6 (ریشه عصبی C6): درد ، سوزن سوزن شدن و یا بی حسی در قسمت شست دست احساس می شود. همچنین ممکن است ضعف در عضلات دوسر بازو (عضلات جلو بازوها) و ماهیچه های کشنده مچ در ساعد مشاهده شود. دیسک C5-C6 یکی از رایج ترین دیسک های است که دچار این مشکل می شود.

C6-C7 (ریشه عصبی C7): درد ، سوزن سوزن شدن و یا بی حسی ممکن است در دست و انگشت وسط ساطع شود. همچنین ممکن است ضعف در عضلات سه سر (عضلات پشت بازو) ، کشنده انگشتان و سایر عضلات احساس شود. دیسک C6-C7 معمولاً بیشترین احتمال فتق در ستون فقرات گردنی را دارد.

C7-T1 (ریشه عصبی C8): درد ، سوزن سوزن شدن و یا بی حسی ممکن است در قسمت خارجی ساعد و سمت صورتی دست احساس شود. همچنین ممکن است در خم کننده های انگشت (دست) و سایر ماهیچه ها ضعف ایجاد شود.

اهمیت فیزیوتراپی در درمان دیسک گردن

در بسیاری از موارد، درمان جراحی لازم نیست و با روش‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی می‌توان بهبودی چشمگیری ایجاد کرد. فیزیوتراپی با هدف کاهش درد، بهبود حرکت، تقویت عضلات گردن و پیشگیری از عود بیماری انجام می‌شود.

اهداف فیزیوتراپی دیسک گردن

• کاهش درد و التهاب
• بهبود دامنه حرکتی گردن
• تقویت عضلات گردن، شانه و پشت
• اصلاح وضعیت بدنی و حرکتی نادرست
• افزایش انعطاف‌پذیری بافت‌های نرم
• پیشگیری از عود بیماری و بهبود کیفیت زندگی

روش‌ها و تکنیک‌های فیزیوتراپی برای دیسک گردن

آموزش وضعیت صحیح و اصلاح ارگونومی
یکی از اولین اقدامات در فیزیوتراپی، آموزش بیمار در مورد نحوه نشستن، ایستادن و خوابیدن صحیح است. توجه به ارگونومی در محل کار و خانه، کاهش فشار روی گردن را به همراه دارد.

استفاده از حرکات کششی (Stretching)
حرکات کششی مخصوص عضلات گردن، شانه و پشت باعث افزایش انعطاف‌پذیری می‌شود و فشار روی دیسک را کاهش می‌دهد.

تمرینات تقویتی (Strengthening Exercises)
تقویت عضلات عمقی گردن، عضلات کتف و پشت به حفظ ثبات ستون فقرات کمک کرده و از فشار روی دیسک می‌کاهد.

درمان دستی (Manual Therapy)
فیزیوتراپیست با تکنیک‌های دستی مانند ماساژ، موبیلیزیشن (Mobilization) یا منیپولیشن (Manipulation) به کاهش گرفتگی عضلات، افزایش دامنه حرکتی و کاهش درد کمک می‌کند.

استفاده از الکتروتراپی
روش‌هایی مانند TENS (تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست)، اولتراسوند و لیزر درمانی می‌توانند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنند.

حرکات و تمرینات کنترل عصبی-عضلانی
این تمرینات به بیمار کمک می‌کند تا کنترل بهتری روی حرکات گردن و وضعیت بدن خود داشته باشد.

آموزش فعالیت‌های روزمره و جلوگیری از رفتارهای مضر
فیزیوتراپیست به بیمار کمک می‌کند تا فعالیت‌های روزانه را به گونه‌ای انجام دهد که به گردن فشار وارد نشود.

مدت زمان و دوره درمان فیزیوتراپی

مدت زمان درمان فیزیوتراپی به شدت بیماری، وضعیت جسمانی بیمار و میزان پیشرفت درمان بستگی دارد. معمولاً یک دوره درمان بین ۶ تا ۱۲ هفته است که ممکن است در صورت نیاز ادامه یابد. جلسات معمولاً ۲ تا ۳ بار در هفته برگزار می‌شوند.

نکات مهم در فیزیوتراپی دیسک گردن

درمان باید تحت نظر فیزیوتراپیست متخصص انجام شود.

انجام تمرینات به صورت منظم و اصولی بسیار مهم است.

افزایش ناگهانی فعالیت‌ها یا انجام حرکات اشتباه می‌تواند باعث تشدید بیماری شود.

در صورت بروز علائم شدید مانند ضعف عضلانی شدید، اختلال در کنترل ادرار و مدفوع، فوراً باید به پزشک مراجعه کرد.

ترکیب فیزیوتراپی با روش‌های دیگر درمانی مانند دارودرمانی معمولاً موثرتر است.

فواید فیزیوتراپی دیسک گردن

• کاهش سریع‌تر درد و التهاب
• جلوگیری از پیشرفت آسیب دیسک
• بهبود عملکرد روزمره و بازگشت به فعالیت‌های معمول
• کاهش نیاز به جراحی
• افزایش کیفیت زندگی و استقلال بیمار