فیزیوتراپی درد سیاتیک به طور معمول خط اول درمان برای تسکین ، درمان و تسکین علائم سیاتیک هستند.است که در کلینیک فیزیوتراپی سعادت آباد به مراجعه کنندگان عزیز ارائه می شود. شرایط پزشکی زمینه ای ، مانند فتق دیسک با دیسک دژنراتیو سبب وارد شدن فشار بر عصب سیاتیک و فشردگی آن شده و زمینه بروز درد سیاتیک را فراهم می کنند.
درد سیاتیک به حالتی گفته می‌شود که عصب سیاتیک، که بلندترین و بزرگ‌ترین عصب بدن است، تحت فشار یا تحریک قرار می‌گیرد و باعث ایجاد درد، احساس سوزش یا تیرکشیدن در مسیر عصب می‌شود. عصب سیاتیک از پایین کمر (ناحیه کمری) شروع شده، از باسن عبور می‌کند و تا پشت ران، ساق پا و حتی کف پا ادامه دارد.
دردی که در این مسیر احساس می‌شود، معمولاً یک‌طرفه است و می‌تواند از کمردرد ساده تا درد شدید با علائم عصبی متفاوت متغیر باشد.
علت‌های مختلفی می‌توانند باعث فشار یا تحریک عصب سیاتیک شوند، از جمله:
1. فتق دیسک کمر (بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای)
شایع‌ترین علت درد سیاتیک است.
دیسک‌های بین مهره‌ای که نقش ضربه‌گیر دارند، ممکن است دچار پارگی شوند و ماده داخلی ژلاتینی دیسک از محل خود خارج شود.
این بیرون‌زدگی روی ریشه عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند و باعث درد، التهاب و اختلال عملکرد عصبی می‌شود.
2. تنگی کانال نخاعی
در برخی افراد، به خصوص سالمندان، فضای کانال نخاعی که عصب‌ها از آن عبور می‌کنند، باریک می‌شود.
این تنگی فشار مضاعفی به عصب سیاتیک وارد می‌کند و باعث درد و علائم عصبی می‌شود.
3. سندروم پیریفورمیس
عضله پیریفورمیس که در باسن قرار دارد، گاهی دچار گرفتگی یا اسپاسم می‌شود و عصب سیاتیک را فشرده می‌کند.
این حالت باعث درد باسن و تیر کشیدن به پا می‌شود.
4. ضربه یا آسیب مستقیم
صدمات ناشی از سقوط، تصادف یا فشار مستقیم می‌تواند عصب را تحریک یا آسیب بزند.
5. عوامل دیگر
تومورها، عفونت‌ها یا التهاب در ناحیه کمر
بارداری که باعث افزایش فشار روی عصب می‌شود
دیابت (که ممکن است عصب‌ها را آسیب بزند)
علائم و نشانه‌های درد سیاتیک
درد تیرکشنده و سوزشی که از پایین کمر یا باسن شروع شده و به پشت ران، ساق پا و گاهی کف پا کشیده می‌شود.
بی‌حسی و گزگز در مسیر عصب (معمولاً در یک طرف بدن)
ضعف عضلانی در پاها (مثلاً سختی در بلند کردن پا یا انگشتان)
کاهش رفلکس‌های عضلانی
درد ممکن است با نشستن طولانی، عطسه یا سرفه تشدید شود.
در موارد شدید، ممکن است کنترل ادرار و مدفوع دچار مشکل شود (اورژانسی و نیاز به درمان فوری)
تشخیص درد سیاتیک
- معاینه بالینی توسط پزشک متخصص (نظارت بر الگوی درد، تست‌های عصبی، ارزیابی قدرت و رفلکس‌ها)
- تصویربرداری مانند MRI یا سی‌تی‌اسکن برای مشاهده دقیق‌تر فتق دیسک، تنگی کانال نخاعی یا سایر علل
- در موارد خاص، نوار عصب و عضله (EMG) برای بررسی عملکرد عصبی
درمان درد سیاتیک
درمان‌های غیرجراحی
فیزیوتراپی: شامل تمرینات کششی، تقویتی، اصلاح وضعیت بدن و تکنیک‌های کاهش درد مثل ماساژ، اولتراسوند و تحریک الکتریکی عصب (TENS)
دارودرمانی: استفاده از مسکن‌ها، داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، شل‌کننده‌های عضلانی و گاهی داروهای ضد افسردگی یا ضد تشنج برای درد عصبی
تغییر سبک زندگی: اجتناب از فعالیت‌های سنگین، بهبود وضعیت نشستن و خوابیدن، کاهش وزن
تزریق‌های موضعی: در موارد خاص، تزریق کورتیزون یا داروهای ضد التهاب در ناحیه عصب
درمان‌های جراحی
زمانی که درد شدید، ضعف عضلانی پیش‌رونده یا علائم عصبی جدی وجود دارد
جراحی برای برداشتن فشار از روی عصب، مانند برداشتن فتق دیسک یا باز کردن کانال نخاعی
نقش فیزیوتراپی در درمان درد سیاتیک
کاهش التهاب و درد: با استفاده از تکنیک‌های خاص مثل گرما، سرما، اولتراسوند و تحریک الکتریکی
بهبود تحرک و انعطاف‌پذیری: تمرینات کششی مخصوص برای کاهش فشار روی عصب
تقویت عضلات پشتیبانی‌کننده کمر و شکم: برای افزایش ثبات ستون فقرات و کاهش فشار روی دیسک‌ها
آموزش اصلاح وضعیت بدن و شیوه‌های صحیح نشستن، ایستادن و حرکت کردن
فیزیوتراپی درد سیاتیک
فیزیوتراپی و ورزش بخش مهمی از درمان درد سیاتیک هستند که علاوه بر کمک به تسکین علائم به درمان عامل زمینه ای نیز کمک می کنند.
فیزیوتراپی همچنین از عود مجدد علائم جلوگیری می کند ، فیزیوتراپی و ورزش به تقویت و تحرک بافت های کمر ، لگن ، شکم ، باسن و ران نیز کمک می کنند.
فیزیوتراپی ممکن است با استفاده از درمان های تسکین دهنده درد ، مانند نسخه بدون نسخه (OTC) یا داروهای تجویز شده یا تزریق استروئید اپیدورال همراه باشد.
فیزیوتراپیست ممکن است ترکیبی از انواع مختلف متدها و مدالیته های درمانی را در کنار تمرینات ورزشی برای کمک به بهبود درد سیاتیک را پیشنهاد دهد.
فیزیوتراپیست با توجه به شرایط بیمار و همچنین شدت درد و سایر علائم برنامه درمانی را برای بیمار تنظیم می کند.
تمرینات کششی پشت با تقویت حرکت ستون فقرات به تسکین درد کمک می کنند. غالباً ، افراد مبتلا به کمردرد و سیاتیک با حرکت مستقیم ستون فقرات احساس تسکین می کنند. یک فیزیوتراپیست معمولاً اولویت جهت گیری فرد را قبل از تجویز تمرینات جهت دار خاص ارزیابی می کند ، زیرا این موارد متناسب با هر بیمار و علائم آن است. این تمرینات شامل خم شدن به عقب (امتداد) و جلو (خم شدن) است. این حرکت جهت دار یکی از مولفه های مهم روش مکنزی است که به عنوان تشخیص و درمان مکانیکی (MDT) نیز شناخته می شود.
تمرینات تقویتی شامل تمرینات وزنه ای و مقاومتی برای تقویت عضلات شکم ، کمر ، باسن و پاها هستند.
تمرینات ایزومتریک شامل انقباض عضلات بدون حرکت مفاصل است. نمونه هایی از تمرینات ایزومتریک شامل یک تخته یا یک پایه نگهدارنده پل است. این حرکات می توانند در هنگام حادتر شدن علائم ، به تقویت عضلات کمک کنند.
تمرینات ایزوتونیک نیز شامل انقباض عضله برای مقاومت در برابر یک بار ثابت ، مانند نوارهای مقاومت و تمرین با وزنه ، برای کمک به افزایش قدرت عضله از طریق مقاومت مداوم به حرکات خاص است.
بازآموزی عملکردی شامل حرکات مجدد مانند بلند کردن ، حمل کردن ، خم شدن یا چمباتمه زدن است. استفاده از تکنیک مناسب و الگوهای حرکتی سالم برای کاهش درد و جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد است.
دستکاری مفصل یک روش درمان دستی است که در آن درمانگر برای تقویت تسکین درد و بازگرداندن حرکت طبیعی ، یک نیروی محکم و سریع در محدوده انتهایی حرکت مفصل اعمال می کند.
سوزن خشک یکی از تکنیک های فیزیوتراپی سیاتیک است که فیزیوتراپیست از یک سوزن کوچک برای هدف گرفتن یک نقطه ماشه در عضله استفاده می کند. این روش برای آزاد سازی بافت عضلانی بیش از حد تحریک پذیر و یا بیش از حد منقبض شده برای کاهش درد انجام می شود.
آزاد سازی میوفاشیال و تحرک بافت نرم نیز از راهکارهای فیزیوتراپی درد سیاتیک است که فیزیوتراپیست با استفاده از دستان و یا ابزاری برای تحرک بافت های کمر ، باسن یا پاها برای درمان محدودیت های فاشیال (بافت نرم زیرین) و کاهش تنش یا اسپاسم عضلات استفاده می کند.
