علائم همراه گردن درد موضوعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت. گردن درد یکی از مشکلات شایعی است که افراد در طول زندگی حداقل یک بار آن را تجربه می‌کنند. اما چیزی که این وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند، علائم همراه آن است. بسیاری از افراد ممکن است تنها به خود درد گردن توجه کنند، اما نشانه‌هایی مثل سردرد، بی‌حسی در دست‌ها، سرگیجه، و حتی اختلال در خواب می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره منشأ مشکل و شدت آن به ما بدهند.
گردن انسان از هفت مهره تشکیل شده که بخش گردنی ستون فقرات را شکل می‌دهد. این ساختار نه‌تنها وزن سر را تحمل می‌کند، بلکه امکان حرکت در جهات مختلف را نیز فراهم می‌سازد. عضلات، رباط‌ها، اعصاب و دیسک‌ها همگی با هم همکاری می‌کنند تا این بخش از بدن عملکردی روان و بدون درد داشته باشد.
گردن درد زمانی بروز می‌کند که یکی از این اجزا دچار اختلال شود. علل رایجی مانند وضعیت نادرست بدن (به‌ویژه هنگام نشستن طولانی‌مدت پشت میز)، آسیب‌دیدگی، دیسک گردنی، آرتروز و حتی استرس می‌توانند موجب تحریک یا فشردگی عصب در این ناحیه شوند. البته گاهی این درد تنها محدود به ناحیه گردن نمی‌ماند و به قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش می‌یابد.
یکی از دلایل مهمی که باید به گردن درد توجه کنیم، همین گسترش درد و علائم ثانویه آن است. درد گردن ممکن است نشانه‌ی یک آسیب عصبی، التهابی یا مکانیکی باشد. اگر با علائمی مثل بی‌حسی دست‌ها، درد در شانه، یا حتی سرگیجه همراه باشد، این موضوع می‌تواند جدی‌تر از یک گرفتگی ساده عضلانی باشد. شناخت دقیق گردن درد و علائم همراه آن، اولین گام در مسیر درمان مؤثر است.
علائم همراه گردن درد
خیلی وقت‌ها افراد تصور می‌کنند گردن درد فقط به خود گردن مربوط است، اما واقعیت این است که این درد می‌تواند شروعی برای بروز مجموعه‌ای از علائم در سایر نقاط بدن باشد. گردن به‌عنوان یک شاه‌راه عصبی بین مغز و بدن عمل می‌کند؛ بنابراین، هر اختلالی در آن می‌تواند عوارض عصبی، عضلانی یا حتی روانی ایجاد کند.
مثلاً اگر اعصاب نخاعی گردنی دچار فشردگی شوند، پیام‌های عصبی به درستی منتقل نمی‌شوند و این امر ممکن است باعث بی‌حسی، گزگز یا ضعف در اندام‌ها شود. از سوی دیگر، تنش عضلانی در گردن می‌تواند سردرد ایجاد کند یا دامنه حرکت گردن را محدود نماید. حتی گاهی برخی از بیماران از سرگیجه، تاری دید یا احساس سنگینی در سر شکایت می‌کنند که منشأ آن دقیقاً از گردن است.
نکته مهم این است که نباید علائم همراه گردن درد را نادیده گرفت. وقتی گردن درد با نشانه‌های دیگر همراه می‌شود، معمولاً به این معناست که مشکل فراتر از یک گرفتگی ساده عضله است. این علائم می‌توانند به پزشک در تشخیص دقیق‌تر کمک کنند و روند درمانی مؤثرتری را در پی داشته باشند.
سردرد همراه گردن درد
اگر تابه‌حال دچار سردردی شده‌اید که هم‌زمان با درد گردن آغاز شده، احتمالاً با سردردهای تنشی یا سردرد سرویکوژنیک مواجه بوده‌اید. این نوع سردردها ارتباط مستقیمی با وضعیت گردن دارند و اغلب از پشت سر آغاز شده و به سمت پیشانی یا شقیقه‌ها کشیده می‌شوند.
یکی از دلایل اصلی بروز سردردهای مرتبط با گردن، تنش عضلات اطراف گردن و سر است. هنگامی که این عضلات به دلیل وضعیت نامناسب بدن، استرس یا فعالیت بدنی زیاد دچار انقباض شوند، فشار زیادی به عصب‌های اطراف وارد می‌شود و باعث بروز درد در نواحی دیگر مانند سر می‌شود.
همچنین مشکلات دیسک گردنی می‌توانند باعث تحریک اعصابی شوند که به ناحیه سر ارتباط دارند. در چنین مواردی، بیمار ممکن است سردردهایی با شدت متفاوت، احساس فشار در سر، یا حتی تهوع را تجربه کند. این نوع سردردها معمولاً با حرکت گردن یا فشار دادن روی عضلات خاصی بدتر می‌شوند.
تشخیص سردرد گردنی معمولاً با معاینه فیزیکی و گاهی تصویربرداری امکان‌پذیر است. درمان نیز شامل فیزیوتراپی، ماساژ درمانی، تمرینات کششی گردن، و گاهی مصرف داروهای ضدالتهاب یا شل‌کننده عضلانی می‌شود.
سفتی و کاهش دامنه حرکت گردن
آیا تا به‌حال صبح از خواب بیدار شده‌اید و نتوانسته‌اید سرتان را به راحتی بچرخانید؟ این همان پدیده‌ای است که به آن “سفتی گردن” گفته می‌شود و یکی از شایع‌ترین علائم همراه گردن درد است. کاهش دامنه حرکت می‌تواند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد، از رانندگی گرفته تا حتی ساده‌ترین فعالیت‌ها مانند خم شدن یا نگاه کردن به گوشی موبایل.
علت اصلی این سفتی معمولاً به گرفتگی عضلات یا التهاب مفاصل گردن مربوط می‌شود. در برخی موارد، آسیب‌دیدگی‌های کوچک و حتی وضعیت نامناسب خواب می‌توانند موجب محدود شدن حرکت گردن شوند. اما اگر این سفتی همراه با درد شدید، تورم، یا علائمی مانند بی‌حسی دست‌ها باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی مانند فتق دیسک یا آرتروز گردنی باشد.
برای درمان، اولین قدم شناخت علت سفتی است. کمپرس گرم، حرکات کششی سبک، و تمرینات فیزیوتراپی می‌توانند در موارد خفیف کمک‌کننده باشند. همچنین، تغییر وضعیت نشستن، استفاده از بالش مناسب، و اجتناب از نگاه طولانی‌مدت به پایین (مثلاً هنگام استفاده از موبایل) از راهکارهای مؤثر در پیشگیری از این وضعیت هستند.
درد شانه و بازو
یکی از علائم نسبتاً رایجی که همراه با گردن درد دیده می‌شود، انتشار درد به شانه و بازو است. این حالت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که اعصاب گردنی، به‌ویژه در ناحیه مهره‌های C5 تا C7، تحت فشار قرار گرفته باشند. چنین فشاری می‌تواند باعث درد تیرکشنده یا سوزشی شود که از گردن شروع شده و به شانه، بازو، و حتی تا انگشتان دست کشیده می‌شود.
این نوع درد را معمولاً با نام “رادیکولوپاتی گردنی” می‌شناسند. علت آن می‌تواند فتق دیسک، آرتروز، یا تنگی کانال نخاعی باشد. بیماران در این حالت ممکن است علاوه بر درد، دچار ضعف عضلانی، بی‌حسی یا احساس سنگینی در بازوها نیز شوند.
نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که همه دردهای شانه لزوماً از گردن نیستند. گاهی مشکلات عضلانی یا مفصلی در خود شانه نیز می‌توانند موجب درد شوند. اما اگر درد همراه با گردن درد و دیگر علائم عصبی باشد، احتمال درگیری ستون فقرات گردنی بیشتر است.
درمان شامل مصرف داروهای ضدالتهاب، تمرینات کششی، درمان دستی و در موارد شدید، تزریق یا حتی جراحی است.
سایر علائم همراه با گردن درد
بی‌حسی و گزگز دست‌ها و انگشتان
اگر تا به‌حال احساس کرده‌اید انگشتانتان خواب رفته‌اند یا دستانتان گزگز می‌کنند، این احتمال وجود دارد که ریشه این مشکل در گردن شما باشد. بی‌حسی و گزگز در دست‌ها یکی از علائم شایع اختلال در ستون فقرات گردنی است، به‌ویژه وقتی که اعصاب نخاعی تحت فشار قرار می‌گیرند.
علت اصلی این مشکل معمولاً به فتق دیسک گردنی یا آرتروز مربوط می‌شود. دیسک بین مهره‌ای اگر بیرون‌زدگی پیدا کند، می‌تواند به اعصابی که به سمت بازو و دست‌ها می‌روند فشار وارد کند. در این حالت، سیگنال‌های عصبی به‌درستی منتقل نمی‌شوند و فرد احساس بی‌حسی، سوزش، یا حتی درد در انگشتان، کف دست یا ساعد دارد.
نکته‌ای که اهمیت زیادی دارد این است که محل گزگز یا بی‌حسی می‌تواند به پزشک کمک کند تا محل دقیق آسیب را مشخص کند. مثلاً اگر انگشت شست و اشاره دچار بی‌حسی باشند، معمولاً مشکل از مهره‌های C6 یا C7 منشأ گرفته است. اگر این علامت‌ها نادیده گرفته شوند، ممکن است آسیب‌های عصبی دائمی در پی داشته باشند.
درمان شامل استراحت، فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، و تمرینات کششی ویژه برای کاهش فشار بر ریشه‌های عصبی است. در موارد شدید، جراحی ممکن است تنها گزینه باقی‌مانده باشد. اما خوشبختانه، در بسیاری از موارد با درمان محافظه‌کارانه می‌توان علائم را کنترل کرد.
سرگیجه و عدم تعادل
شاید برایتان عجیب باشد، اما گردن درد می‌تواند با سرگیجه و حتی اختلال در تعادل بدن همراه باشد. سرگیجه‌ای که از گردن نشأت می‌گیرد، با نام “سرگیجه گردنی” شناخته می‌شود. این نوع سرگیجه معمولاً زمانی بروز می‌کند که حرکات خاصی در گردن انجام می‌شود، مثل چرخاندن ناگهانی سر یا خم شدن به جلو.
علت این سرگیجه به تأثیر اختلالات گردن بر جریان خون یا سیستم دهلیزی (متعادل‌کننده بدن) مربوط می‌شود. عضلات و مفاصل گردن، پیام‌هایی به مغز ارسال می‌کنند تا موقعیت سر در فضا را تشخیص دهد. اگر این پیام‌ها به‌دلیل التهاب یا تنش عضلانی به‌درستی منتقل نشوند، مغز دچار سردرگمی می‌شود و فرد احساس سرگیجه، سبکی سر یا حتی تهوع خواهد داشت.
همچنین فشار بر شریان‌های مهره‌ای که از دو طرف گردن عبور می‌کنند نیز می‌تواند جریان خون به مغز را کاهش دهد. در چنین شرایطی، سرگیجه می‌تواند شدیدتر و با تاری دید، سردرد یا دوبینی همراه شود.
برای تشخیص دقیق، آزمایش‌های عصبی، MRI و گاهی بررسی جریان خون شریانی توصیه می‌شود. درمان هم بسته به شدت علائم، شامل فیزیوتراپی، تمرینات تعادلی، ماساژ گردن و داروهای آرام‌بخش سیستم عصبی مرکزی خواهد بود.
مشکلات بینایی و حساسیت به نور از دیگر علائم همراه با گردن درد است.
آیا تاکنون گردن‌درد داشته‌اید و هم‌زمان احساس کرده‌اید نور چشمتان را آزار می‌دهد یا تصویر روبرو کمی تار به‌نظر می‌رسد؟ برخی از مشکلات گردنی می‌توانند تأثیر غیرمستقیمی بر بینایی بگذارند. هرچند این ارتباط به‌صورت مستقیم ثابت نشده، اما شواهد نشان می‌دهد که اختلالات عضلانی و عصبی گردن می‌توانند روی عملکرد بینایی اثر بگذارند.
برای مثال، فشار مزمن روی عضلات گردن می‌تواند موجب افزایش فشار داخل جمجمه شود. این افزایش فشار ممکن است اعصاب بینایی را تحریک کند یا منجر به تاری دید شود. همچنین، وقتی عضلات گردن سفت می‌شوند، بدن در حالت اضطرار و تنش قرار می‌گیرد؛ همین وضعیت باعث افزایش حساسیت به نور یا صدا می‌شود.
از طرفی، استرس مزمن ناشی از درد گردن ممکن است منجر به میگرن‌های چشمی شود. این نوع میگرن نه‌تنها با درد شدید همراه است، بلکه می‌تواند مشکلات بینایی مثل دیدن نقاط نورانی یا تاری در یک چشم را به‌همراه داشته باشد.
برای بررسی این مشکل، معاینه چشم، بررسی فشار داخل جمجمه، و در صورت لزوم ارزیابی عملکرد مغزی انجام می‌شود. درمان نیز بستگی به علت دارد، اما معمولاً شامل کاهش تنش عضلانی، درمان دارویی و استراحت کافی خواهد بود.
درد منتشر به فک و سر
گاهی اوقات گردن درد تنها محدود به مهره‌ها و عضلات گردن نمی‌شود و درد به فک و سر نیز انتشار پیدا می‌کند. در چنین شرایطی، تشخیص این‌که منشأ درد کجاست کمی چالش‌برانگیز می‌شود. اما ارتباط بین مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، عضلات سر و گردن و اعصاب جمجمه‌ای، می‌تواند این پدیده را توضیح دهد.
عضلات گردنی که به سر متصل هستند، از جمله عضلات “استرنوکلیدوماستوئید” و “تراپزیوس”، نقش مهمی در وضعیت سر دارند. اگر این عضلات دچار تنش یا اسپاسم شوند، می‌توانند باعث درد در ناحیه فک، شقیقه‌ها، و حتی گوش شوند. این درد اغلب با حرکات فک مثل جویدن یا صحبت کردن بیشتر می‌شود.
از طرف دیگر، اختلال در مفصل فکی (TMJ) نیز می‌تواند باعث بروز گردن درد شود. به عبارتی، این دو ناحیه در تعامل دائمی هستند و اختلال در یکی از آن‌ها می‌تواند دیگری را نیز درگیر کند. همچنین، سردردهای سرویکوژنیک (گردنی) نیز می‌توانند از پشت سر شروع شده و تا ناحیه فک گسترش یابند.
درمان این نوع درد پیچیده‌تر است و معمولاً به همکاری چند تخصص از جمله دندان‌پزشک، فیزیوتراپیست و نورولوژیست نیاز دارد. ماساژ درمانی، تمرینات اصلاح وضعیت بدن، درمان مفصل فکی، و داروهای عضله‌شل‌کن می‌توانند مؤثر باشند.
