بیرون زدگی دیسک کمر که به عنوان فتق دیسک کمر نیز شناخته می شود، وضعیتی است که زمانی رخ می دهد که هسته نرم داخلی دیسک نخاعی از طریق حلقه بیرونی فشار می آورد، این وضعیت معمولاً دیسک های کمر را تحت تأثیر قرار می دهد و می تواند منجر به علائم و ناراحتی های مختلفی شود.
بیرون زدگی دیسک کمر معمولاً به دلیل ساییدگی و پارگی دیسک ناشی از افزایش سن ایجاد می شود. با بالا رفتن سن، دیسک ها محتوای آب خود را از دست می دهند و انعطاف پذیری کمتری پیدا می‌کنند و در نتیجه آسیب پذیرتر می‌شوند. با این حال، بیرون زدگی دیسک می تواند به دلیل آسیب، ضربه یا فشار بیش از حد بر ستون فقرات نیز رخ دهد.
علائم بیرون زدگی دیسک کمر بسته به محل و شدت بیرون زدگی و همچنین درگیری اعصاب مجاور می تواند متفاوت باشد. علائم رایج عبارتند از:
- کمردرد: درد مبهم یا تیز در ناحیه کمر، اغلب در یک طرف.
- درد انتشاری: دردی که از کمر به باسن، ران ها و پاها کشیده می شود. این درد مسیر عصب آسیب دیده مانند عصب سیاتیک را دنبال می کند و در نتیجه سیاتیک ایجاد می شود.
- بی حسی و سوزن سوزن شدن: احساس بی حسی، گزگز، یا احساس سوزن سوزن شدن در پاها.
- ضعف عضلانی: ضعف در عضلات تحت کنترل اعصاب آسیب دیده، که ممکن است راه رفتن، تعادل یا بلند کردن اجسام را تحت تاثیر قرار دهد.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی کمر در سعادت آباد
دلایل بیرون زدگی دیسک کمر
شایع ترین علت ساییدگی و پارگی دیسک های ستون فقرات به دلیل تغییرات ناشی از افزایش سن است، اما عوامل دیگری نیز می توانند در این امر نقش داشته باشند. در اینجا برخی از علل رایج فتق دیسک کمر آورده شده است:
- دژنراسیون مرتبط با سن: با افزایش سن، دیسک های ستون فقرات به طور طبیعی دچار تغییرات دژنراتیو می شوند. دیسک ها محتوای آب خود را از دست می دهند و انعطاف پذیری کمتری پیدا می کنند و در نتیجه بیشتر مستعد آسیب و فتق می‌شوند.
- دژنراسیون دیسک: شرایطی مانند بیماری دژنراتیو دیسک می‌تواند به مرور زمان دیسک ها را ضعیف کند و آن ها را مستعد فتق کند. این می تواند ناشی از عواملی مانند استرس مکرر، چاقی، سیگار کشیدن و وضعیت نامناسب بدن باشد.
- تروما یا آسیب: حرکات ناگهانی و شدید یا ضربه به ستون فقرات می تواند منجر به فتق دیسک شود. این می تواند در طول فعالیت هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین با فرم نامناسب یا از طریق حوادثی مانند سقوط یا تصادفات رانندگی رخ دهد.
- فشار مکرر: فعالیت های مکرر خم شدن، چرخش یا بلند کردن اجسام سنگین که فشار زیادی بر ستون فقرات وارد می‌کند، می‌تواند خطر فتق دیسک را افزایش دهند. مشاغل یا فعالیت هایی که شامل بلند کردن مکرر یا سنگین وزن و همچنین تکنیک های بلند کردن نامناسب هستند، می توانند خطر را افزایش دهند.
- مکانیک ضعیف بدن: وضعیت بدن و مکانیک نادرست بدن در هنگام نشستن، ایستادن یا بلند کردن بدن می تواند فشار بیش از حدی را بر دیسک های ستون فقرات وارد کند و احتمال فتق را در طول زمان افزایش دهد.
- ژنتیک: برخی افراد ممکن است استعداد ژنتیکی برای فتق دیسک داشته باشند. برخی از صفات ارثی، مانند ساختار و ترکیب دیسک ها، می‌توانند در افزایش خطر نقش داشته باشند.
- عوامل سبک زندگی: سبک زندگی بی تحرک، عدم انجام تمرینات ورزشی منظم و قدرت و انعطاف پذیری ضعیف عضلات می تواند به افزایش فشار روی دیسک ستون فقرات کمک کند.
حفظ یک سبک زندگی سالم، تمرین مکانیک مناسب بدن، فعال ماندن و شرکت در تمریناتی که باعث تقویت هسته و حمایت از ستون فقرات می شود می تواند به کاهش خطر فتق دیسک کمر کمک کند. اگر علائمی دارید یا نگرانی هایی در مورد سلامت ستون فقرات خود دارید، توصیه می شود برای تشخیص دقیق و مدیریت مناسب با یک متخصص ارتوپدی و فیزیوتراپی مشورت کنید.
روشهای درمان
برای تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر، یک متخصص معمولا یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد و سابقه پزشکی شما را بررسی می کند. ممکن است برای تایید تشخیص و تعیین محل دقیق و شدت بیرون زدگی دیسک، تست های تشخیصی مانند مطالعات تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن تجویز شود.
رویکرد درمانی برای بیرون زدگی دیسک کمر به شدت علائم و تأثیر آن بر زندگی روزمره بستگی دارد. اکثر موارد را می توان از طریق روش های درمانی محافظه کارانه مدیریت کرد که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروهای ضد درد: داروهای بدون نسخه یا تجویز شده برای کنترل درد و التهاب.
- فیزیوتراپی: تمرینات هدفمند، کشش و تکنیک‌های درمان دستی برای کاهش درد، تقویت عضلات اطراف و بهبود انعطاف‌پذیری و وضعیت بدن.
- گرما و سرما درمانی: استفاده از بسته های گرما یا سرد در ناحیه آسیب دیده ممکن است به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند.
- استراحت و اصلاح فعالیت: استراحت موقت یا اجتناب از فعالیت هایی که علائم را بدتر می کند و به دنبال آن بازگشت تدریجی به فعالیت های عادی است.
- تزریق استروئید اپیدورال: در موارد شدید، تزریق کورتیکواستروئیدها در اطراف عصب آسیب دیده می تواند به کاهش التهاب و تسکین موقت کمک کند.
- جراحی: در مواردی که درمان‌های محافظه‌کارانه نمی‌توانند تسکین دهند یا اگر فشار عصبی قابل توجهی وجود داشته باشد یا علائم شدید وجود داشته باشد، ممکن است مداخله جراحی در نظر گرفته شود. هدف جراحی برداشتن بخشی از دیسک است که به عصب فشار می آورد و علائم را تسکین می دهد.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی دیسک کمر
فیزیوتراپی در درمان فتق دیسک کمر
فیزیوتراپی نقش بسزایی در درمان بیرون زدگی دیسک کمر دارد. فیزیوتراپی بر کاهش درد، بهبود تحرک و بهبود عملکرد کلی تمرکز دارد. در اینجا برخی از مداخلات رایج فیزیوتراپی مورد استفاده در درمان فتق دیسک کمر آورده شده است:
مدیریت درد: فیزیوتراپیست ها ممکن است از تکنیک های مختلفی برای کاهش درد استفاده کنند، مانند گرما یا سرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی، یا تکنیک های درمان دستی مانند تحرک بافت نرم یا ماساژ. این روش ها می توانند به کاهش اسپاسم عضلانی، التهاب و درد کمک کنند.
درمان دستی: فیزیوتراپیست ها ممکن است از تکنیک های دستی مانند حرکت دادن ستون فقرات یا دستکاری برای بهبود تحرک مفصل، کاهش تنش عضلانی و کاهش درد استفاده کنند. هدف از این تکنیک ها بازگرداندن حرکت طبیعی و تراز ستون فقرات است.
آموزش و مشاوره: فیزیوتراپیست ها در مورد مکانیک مناسب بدن، اصول ارگونومیک و راهکارهایی برای جلوگیری از فتق بیشتر دیسک آموزش می دهند. آنها همچنین ممکن است راهنمایی هایی در مورد اصلاح فعالیت، تکنیک های بلند کردن بدن و استراتژی های خود مدیریتی برای تسکین درد ارائه دهند.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی در شمال غرب تهران
تمرینات فیزیوتراپی دیسک کمر
تمرینات درمانی: تمرینات خاصی برای تقویت عضلات مرکزی، بهبود انعطاف پذیری و تقویت ثبات ستون فقرات کمری تجویز می شود. این تمرینات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات تثبیت کننده مرکزی: تمرینات تقویتی با هدف قرار دادن عضلات عمقی شکم و پشت برای حمایت از ستون فقرات.
- تمرینات انعطاف پذیری: تمرینات کششی برای بهبود انعطاف پذیری و کاهش سفتی عضلانی، به ویژه در عضلات همسترینگ، خم کننده های ران و کمر.
- تمرینات اکستنشن کمر: پیشرفت تدریجی تمریناتی که باعث افزایش اکستنشن ستون فقرات کمری می شود، مانند تمرینات فشاری مستعد یا تمرینات مک کنزی، برای کاهش فشار روی دیسک آسیب دیده و کاهش علائم.
- تمرینات وضعیتی: اصلاح عدم تعادل وضعیتی و ارتقای مکانیک مناسب بدن در طول فعالیت های روزانه برای به حداقل رساندن استرس بر ستون فقرات.
