سیاتیک کمر ، یک وضعیت پزشکی است که با دردی که در طول مسیر عصب سیاتیک منتشر می شود مشخص می شود. این عصب از قسمت تحتانی کمر از طریق باسن و پایین هر پا گسترش می یابد. سیاتیک به طور معمول تنها یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و بیشتر به دلیل فتق دیسک، خار استخوانی یا تنگی کانال نخاعی است که بخشی از عصب سیاتیک را فشرده می کند. این فشردگی منجر به التهاب، درد و اغلب بی‌حسی در پای آسیب‌دیده می‌شود.
عصب سیاتیک طولانی ترین و بزرگترین عصب بدن انسان است. از اعصاب نخاعی کمری و ساکرال (L4 تا S3) سرچشمه می گیرد و از طریق لگن و پایین هر پا حرکت می کند. به اعصاب کوچکتری منشعب می شود که ران، زانو، ساق پا، مچ پا، پا و انگشتان پا را عصب دهی می کند. با توجه به گستردگی آن و نقش مهمی که در عملکردهای حرکتی و حسی پایین تنه ایفا می کند، هر شرایطی که بر عصب سیاتیک تأثیر بگذارد می تواند پیامدهای قابل توجهی برای تحرک و کیفیت زندگی داشته باشد.
بیشتر بخوانید : تفاوت سیاتیک و دیسک کمر
علل سیاتیک کمر چیست؟
فتق دیسک کمر
شایع ترین علت سیاتیک فتق دیسک کمر یا لیز خوردن دیسک کمر است. دیسک ها به عنوان بالشتک بین مهره های ستون فقرات عمل می کنند. هنگامی که یک دیسک دچار فتق و بیرون زدگی می‌شود، مرکز ژل‌مانند داخلی آن بیرون زده و روی ریشه عصبی مجاور فشار آورده و منجر به دردی می شود که به عصب سیاتیک منتشر می شود.
تنگی کانال نخاع
تنگی کانال نخاعی عارضه ای است که با باریک شدن کانال نخاعی مشخص می شود که می تواند اعصاب از جمله عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد. این وضعیت در افراد مسن به دلیل تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات شایع تر است.
خار استخوان
خارهای استخوانی توده های استخوانی هستند که می توانند روی مهره ها ایجاد شوند. آنها اغلب ناشی از آرتروز هستند و می توانند ریشه های عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهند.
سندرم پیریفورمیس
عضله پیریفورمیس که در باسن قرار دارد، گاهی اوقات ممکن است دچار اسپاسم یا سفت شود و عصب سیاتیک را فشرده کند. این بیماری به عنوان سندرم پیریفورمیس شناخته می شود.
اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس زمانی اتفاق می‌افتد که یک مهره به سمت جلو بر روی مهره دیگری بلغزد و به طور بالقوه ریشه عصبی را تحت تاثیر قرار دهد.
تروما
آسیب های کمر یا لگن مانند شکستگی مهره ها یا لگن نیز می تواند منجر به سیاتیک شود.
علائم سیاتیک کمر
علامت بارز سیاتیک دردی است که از قسمت پایین کمر به پایین بدن (باسن و ساق پا) منتشر می شود. درد می تواند بسیار متفاوت باشد، از یک درد خفیف تا یک احساس سوزش تیز یا ناراحتی طاقت فرسا. علائم دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:
بی حسی: کاهش حس یا احساس سوزن سوزن شدن در طول مسیر عصب سیاتیک.
ضعف: مشکل در حرکت دادن پا که ممکن است نشان دهنده فشردگی شدید عصب باشد.
سوزن سوزن شدن: احساس سوزن سوزن شدن در پای درگیر
بدتر شدن درد: دردی که با نشستن طولانی، ایستادن یا حرکات ناگهانی مانند سرفه یا عطسه بدتر می شود.
تشخیص سیاتیک کمر معمولاً شامل ترکیبی از ارزیابی بالینی و مطالعات تصویربرداری است.
۱٫ تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی:
تاریخچه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی به شناسایی علائم مشخصه سیاتیک کمک می کند. پزشک دامنه حرکت، رفلکس ها، قدرت عضلانی و عملکرد حسی پای آسیب دیده را ارزیابی می کند.
۲٫ مطالعات تصویربرداری:
اشعه ایکس: این اشعه می تواند خار استخوان یا سایر ناهنجاری های استخوانی را نشان دهد.
MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی): MRI تصاویر دقیقی از بافت‌های نرم از جمله دیسک‌ها و اعصاب ارائه می‌کند و به ویژه برای شناسایی فتق دیسک مفید است.
سی تی اسکن: گاهی اوقات همراه با میلوگرام (رنگی که به کانال نخاعی تزریق می شود) برای ارائه تصاویر دقیق از نخاع و اعصاب استفاده می شود.
الکترومیوگرافی (EMG) و مطالعات هدایت عصبی: این آزمایش‌ها فعالیت الکتریکی ماهیچه‌ها و سرعت سیگنال‌های عصبی را اندازه‌گیری می‌کنند و به تعیین دقیق فشرده‌سازی عصب کمک می‌کنند.
روشهای درمان
هدف درمان سیاتیک تسکین درد، کاهش التهاب و بهبود تحرک است. بسته به شدت و علت زمینه ای بیماری، گزینه ها از مدیریت محافظه کارانه تا مداخله جراحی متغیر است.
۱٫ درمان های محافظه کارانه:
استراحت و اصلاح فعالیت: استراحت کوتاه مدت و اجتناب از فعالیت هایی که علائم را تشدید می کنند می تواند به کاهش درد کمک کند.
داروها: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن، شل‌کننده‌های عضلانی، و در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئید می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند.
فیزیوتراپی: یک برنامه فیزیوتراپی متناسب با شرایط بیمار می‌تواند عضلات پشتیبان ستون فقرات را تقویت کند و به تسکین درد سیاتیک و درمان عوامل زمینه ای آن کمک کند.
سرما و گرما درمانی: استفاده از بسته های سرد می تواند التهاب را کاهش دهد، در حالی که گرما درمانی می تواند عضلات منقبض را شل کرده و جریان خون را بهبود بخشد.
۲٫ درمان های مداخله ای:
تزریق استروئید اپیدورال: این تزریق ها داروهای ضد التهابی را مستقیماً به ناحیه آسیب دیده می رسانند و باعث تسکین موقت می شوند.
بلوک های عصبی: این بلوک ها شامل تزریق بی حس کننده در نزدیکی عصب آسیب دیده برای کاهش درد است.
۳٫ درمان های جراحی:
جراحی زمانی در نظر گرفته می‌شود که درمان‌های محافظه‌کارانه نتوانند علائم را کاهش دهند، یا اگر آسیب عصبی قابل توجهی یا از دست دادن عملکرد وجود داشته باشد.
- میکرودیسککتومی: یک روش کم تهاجمی برای برداشتن بخشی از فتق دیسک که عصب را فشرده می کند.
- لامینکتومی: برداشتن بخشی از مهره (لامینا) برای ایجاد فضای بیشتری برای اعصاب در صورتی که علت تنگی ستون فقرات باشد.
- فورامینوتومی: بزرگ کردن دهانه ای که ریشه های عصبی از ستون فقرات خارج می شوند.
فیزیوتراپی سیاتیک کمر
فیزیوتراپی یک گزینه درمانی بسیار موثر برای سیاتیک است که توسط متخصصان ما در کلینیک فیزیوتراپی سعادت آباد با مدیریت دکتر ایمان کمالی حکیم ارائه می شود. فیزیوتراپی در منزل نیز توسط متخصصان ما برای عزیزانی که امکان مراجعه حضوری به کلینیک فیزیوتراپی را ندارند ارائه می شود.
تکنیک های تسکین درد:
استفاده از بسته های گرما یا سرد برای کاهش التهاب و تسکین درد.
لیزر تراپی ، اولتراسوند درمانی یا تحریک الکتریکی برای کاهش درد و تسریع بهبودی.
ماساژ بافت نرم برای کاهش تنش عضلانی و بهبود گردش خون.
تحرک یا دستکاری ستون فقرات برای بهبود تراز و عملکرد ستون فقرات.
ورزش درمانی:
تمرینات ویژه برای تقویت عضلات مرکزی، پشت و ساق پا.
تمرینات کششی برای بهبود انعطاف پذیری و کاهش فشار عصبی.
بیشتر بخوانید : درمان درد سیاتیک با فیزیوتراپی
راهکارهای پیشگیری
در حالی که نمی توان از همه موارد سیاتیک کمر پیشگیری کرد، برخی از اصلاحات سبک زندگی می تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد:
- به طور منظم ورزش کنید: تقویت عضلات مرکزی از ستون فقرات حمایت می کند و خطر آسیب را کاهش می دهد.
- حفظ وضعیت بدنی مناسب: وضعیت مناسب در هنگام نشستن، ایستادن و بلند کردن بدن می تواند از فشار بیش از حد بر ستون فقرات جلوگیری کند.
- وزن سالم: حفظ وزن سالم فشار وارده بر کمر را کاهش می دهد و خطر بروز مشکلاتی همچون سیاتیک را به حداقل می رساند.
- سیگار را ترک کنید: سیگار جریان خون به دیسک های ستون فقرات را مختل می کند و می تواند تغییرات دژنراتیو را تسریع کند.
